Özel güvenlik, 10.06.2004 tarihli 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’da “kamu güvenliğini tamamlayıcı mahiyetteki özel güvenlik hizmetleri faaliyetlerinin yerine getirilmesi” olarak tanımlamıştır. Bu tanımda da belirtildiği üzere özel güvenlik şirketleri, genel kolluğa yardımcı bir özel kolluk kuvveti olarak kurulmuş ve bunun için faaliyet göstermiştir. Ancak her özel sektörde olduğu gibi özel güvenlik sektöründe de bir takım sorunlar baş göstermekte ve iş akışını zorlaştırmaktadır. Bu yazımızda özel güvenlik şirketleri hizmetlerinde karşılaşılan sorunları ele alacak ve bu sorunların yarattığı sistemsel aksaklıklardan bahsedeceğiz.

Özel Güvenlik Şirketleri Çalışanlarının Sektörde Karşılaştığı Sorunlar

Fazla mesai sorunu

Özel güvenlik hizmetlerinde 8 saatlik vardiya sistemi mevcut olsa dahi, işverenler maliyetleri düşürmek için çoğunlukla 12 saatlik vardiya sistemleriyle güvenlik hizmetini sağlamayı tercih etmektedirler. Oysa, her ne kadar özel güvenlik şirketleri çalışanları yaptıkları fazla mesailerin maddi karşılığını alıyor olsada günde 12 saatlik vardiyalı sistemlerde çalışmak kişiyi oldukça yoran ve çalışma azmini düşüren bir faktördür. Bu sebeple özel güvenlik personeli olarak çalışan kişilerde, yorgunluk ve iş akışındaki yoğunluktan meydana gelen bir depresif ruh hali sıklıkla karşılaşılan durumlar arasındadır. Bu durumu engellemek için personellerin çalışma saatini kısaltarak kadro yapısında artışa gitmek, işverenler adına en doğru çözüm yöntemi olacaktır. (Bu konu ile ilgili yazmış olduğumuz “özel güvenlikte vardiya sistemleri” adlı makalemize buradan ulaşabilirsiniz.)

Ücret düşüklüğü

Özel güvenlik şirketleri çalışanlarının yüksek maaş skalasında çalıştıkları düşünülse de maaş skalasını belirleyen temel faktör işverenin insiyatifidir. Ülkemizde birçok güvenlik görevlisi asgari ücret veyahut asgari ücretten biraz daha fazla olacak şekilde bir ücretlendirme sistemi ile çalıştırılmaktadır.

Ek ücretlerin tanımı

Özel güvenlik hizmetleri sektöründe maaş yüksekliği algısının temel sebeplerinden biri yol ve yemek ücreti gibi ek ücretlerin de maaş içerisinde sayılmasıdır. Oysa bu destek ödemelerini maaş içerisinde saymak doğru değildir çünkü bu ücretlendirmeler çoğunlukla bu hizmet için tanımlanmış ek kartlara ödenmekte ve başka şekilde harcanamamaktadır.

Proje bazlı çalışmalar

Özel güvenlik hizmetlerinde iş süreleri sözleşme ile belirlendiğinden güvenlik görevlileri proje bazlı çalışan personeller olarak görülmektedir. Bu durum özel güvenlik çalışanları için kıdem tazminatı ödense dahi, sebepsiz işten çıkarılmalara sebep olmaktadır.

Hiyerarşi Sorunu

Özel güvenlik şirketleri çalışanları teorik olarak özel güvenlik firmalarına bağlı olarak çalışıyor gözükse de pratikte görev yaptıkları sahada bulunan yetkili kişiler ile daha fazla vakit geçirmektedirler. Bu durum da bazı hiyerarşik sorunları beraberinde getirmektedir.

Özel Güvenlik Şirketlerinin Sektörde Karşılaştıkları Sorunlar

Bu başlığımızda temel olarak tek bir sorun kaynağı üzerinden ilerleyecek ve bu sorunun doğurduğu tüm problemleri sıralayacağız. Özel güvenlik şirketlerinin, güvenlik sektöründe karşılaştığı temel problem sağladıkları hizmetin maddi karşılığıdır. Türkiye piyasasında birçok müşteri mevcut hizmeti almak konusunda hevesli ancak doğan maliyetleri karşılama konusunda isteksizdir. Bu durum, müşterinin maliyetlerin düşürülmesi için her yolu denemesi ve çoğunlukla özel güvenlik firmalarının zor durumda kalması ile sonuçlanmaktadır.

Başta müşterinin personel yasal maliyetini fazla bulması ve özel güvenlik şirketlerinde birikmesini istediği ancak ödemekten kaçındığı kıdem tazminat fonunu bu duruma örnek olarak göstermek mümkündür. Kıdem tazminat fonundan kaçınmak isteyen müşteriler özel güvenlik firmalarını fonları tahsil etmek konusunda oldukça zora sokmaktadır.

Yine müşteri tarafından personel yasal maliyetinin fazla bulunması sebebiyle güvenlik görevlilerinin asgari ücret ile çalıştırılmak istenmesi de güvenlik şirketlerinin personel tahsis etmekte zorlanmasına ve işçi sirkülasyonunun doğmasına sebep olan olumsuz bir durumdur. Zamanla müşteriler tarafından güvenlik personellerine, iş tanımında olmayan görev ve sorumlulukların yüklenmesi durumu da personel sirkülasyonunun önüne geçmek konusunda özel güvenlik şirketlerini oldukça zorlayan bir diğer konudur.

Özel güvenlik şirketlerinin her zaman olmasa dahi istisnai durumlarda müşterilerden alacağını tahsil edememesi ve içeride tahsilat birikmesi konusu da özel güvenlik firmalarını zor durumda bırakmaktadır. Mevcut özel güvenlik personellerinin yasal yükümlülüklerinin ödenmesi durumunda zorluk oluşturan bu durum hizmet sağlamayı devam ettirme konusunda da özel güvenlik firmalarını zora sokmaktadır.

Sektörel Sorunların Özel Güvenlik Hizmetleri Kapsamında Doğurduğu Sonuçlar

Bahsettiğimiz iki başlık beraber değerlendirildiği takdirde, ülkemizde karşılaşılan özel güvenlik sektör sorunlarının temelinde mali yükümlülüklerden doğan ödeme zorluğunun yattığı sonucuna varmak yanlış olmayacaktır. Bu sorun, piyasada illegal yöntemler ile hizmet veren küçük çaplı özel güvenlik şirketlerinin doğmasına sebep olmaktadır. Bu şirketler, yasal yükümlülükleri gerektiği şekilde yerine getirmeyerek maliyetleri düşürmekte ve müşterilere düşük kaliteli hizmet sunmasına rağmen cazip gelmektedir. Bu hizmetlere, düşük ücretten emekli personel çalıştırma ve sigorta işlemlerini yapmama gibi durumlar örnek verilebilmektedir. Bu durum özel güvenlik şirketleri arasındaki maliyet tabloları arasında uçurum yaratacak boyutta fiyat farkının doğmasını da beraberinde getirmektedir. Bu noktada özel güvenlik hizmeti alan ve almayı düşünen kişilerin hizmet kalitesini ve yasal yükümlülükleri göz önünde bulundurarak hareket etmesi oldukça önemlidir. Aynı zamanda devlet tarafından alınacak tedbirler ve iyileştirmeler de tüm bu sorunların çözülebilmesi noktasında oldukça önemli bir unsurdur.