Özel güvenlik hizmetleri ve özel güvenlik görevlileri için yasa koyucunun gerekli gördüğü yasaklardan bahsetmeden önce; özel güvenlik hizmetleri ifa edilirken hem hizmeti sunan özel güvenlik firmaları ile özel güvenlik şirketlerinde istihdam edilen kişilerin hem de hizmetten istifade edip özel güvenlik hizmeti alan gerçek ve tüzel hukuk kişilerinin haklarından bahsetmek yararlı olacaktır.

Güvenlik Hizmetleri İçin Sözleşme Serbestisi

Hizmet veren ve alan bakımından

Özel güvenlik hizmetleri ve koruma hizmetlerini -bulunulan ilde kurulu özel güvenlik komisyonunun kararında açıkça belirtilen yerlerle sınırlı olmak üzere- almak isteyen kişiler; içişleri bakanlığınca özel güvenlik faaliyet izin belgesi ile yetkilendirilmiş özel güvenlik şirketlerinden dilediği ile, iki tarafın üzerinde anlaştıkları şartlarda diledikleri zamanda sözleşme yapabilirler. Özel güvenlik şirketlerinin akdedilen özel güvenlik hizmet sözleşmesini en geç hizmete başlanıldığı gün emniyet genel müdürlüğünün özel güvenlik bilgi sistemi (ÖGNET) aracıyla bildirmesi yürürlükteki mevzuat gereğidir.

Özel güvenlik şirketi bakımından

Bununla birlikte özel güvenlik şirketlerinin; özel güvenlik izin belgesi ile bulunulan ildeki valilikten izin almayan kişilere özel güvenlik hizmeti sağlamları mümkün olmadığı gibi adli işleme tâbidir. Ayrıca, özel güvenlik şirketleri, şirketlerine ait faaliyet iznine sahip olsa dâhi kendisine gelen özel güvenlik ve koruma taleplerini reddetme hakkına her zaman için sahiptir.

Ayrıca; özel güvenlik firması yetkilendirilmiş özel güvenlik eğitimi veren kurslardan eğitime katılmış temel eğitim sınavını kazanarak ya da meslek yüksek okullarının özel güvenlik ve koruma bölümlerinden mezun olarak özel güvenlik kimlik kartını alarak bir nevi bu sektörde çalışma ruhsatı almış kişilerden dilediği iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptir.

güvenlik hizmeti gören görevliler bakımından

Yasa koyucu özel güvenlik hizmetleri ticari bir hizmet olarak tanımlamış ve özel güvenlik görevlilerine bireysel olarak bu hizmeti sunma hakkı vermemiştir. Özel güvenlik hizmetlerini emekleri ile üretip ortaya koyan özel güvenlik personelleri muhakkak ki bir işverene bağlı olmak zorundadırlar. Aradaki bağın iş sözleşmesi ile kurulması esas olmakla beraber özel güvenlik elemanlarının hakları;

Ücret; özel güvenlik personellerinin verdikleri emeklerin karşılığı
Eşit davranılması; işverence özel güvenlik görevlileri arasında ayrımcılık yapılmaması
Sosyal sigorta kapsamına alınmak; özel güvenlik elemanını sosyal sigortalar kapsamında güvenceye almak.
Yıllık ücretli izin
İstifa
Ve diğer iş kanunu ile medeni kanundan doğan haklar.

Özel Güvenlik Hizmetlerindeki Yasaklar

Güvenlik Görevlisinin Görev Dışında Çalıştırma Yasağı

Şu an yürürlükte olup özel güvenlik hizmetlerinin düzenleyen amir yasa konumundaki 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun 16’ıncı maddesi şu şekilde düzenlenmiştir. “Özel güvenlik personeli; kanunda belirtilen koruma ve güvenlik hizmetleri dışında başka bir işte çalıştırılamaz.”

Yasa koyucu özel güvenlik personelinin başka bir işte ana ya da alt işverence çalıştırılmasını veyahut da koruma ve özel güvenlik hizmeti dışında ya da bu hizmeti görürken ilave olarak; temizlik, araç yıkama, sekreterlik, bahçe bakımı, çiçek sulama, araç park etme vb. İşlerde çalıştırılmasını idari para cezasına bağlamıştır.

Koruma ve özel güvenlik hizmeti talep edenler; güvenlik firmalarından hizmeti görecek kişilerin özel güvenlik hizmetleri dışında kalan işlerde çalıştırılacağının teklif edilmesini beklememeli ve bu talebin ilgili yasaya muhalefet durumu oluşturacağından haberdar olmalıdır.

Özel Güvenlik firmaları ise hem özel güvenlik hizmet teklifi hem de sonrasındaki hizmet sözleşmesinde bu konuya atıfta bulunarak görev verilen kişilerin hiçbir surette özel güvenlik hizmeti dışında çalıştırılamayacağını belirtmelidir.

Özel Güvenlik Görevlileri İçin Grev Yasağı

Yine özel güvenlik hizmetleri ve koruma hizmetleri için amir yasa konumundaki 5188 sayılı özel güvenlik hizmetleri için uygulanan kanunun 17’inci maddesinde açıkça “Özel güvenlik personeli greve katılamaz.” şeklindedir.
Grev; kabaca işçilerin kendi içlerindeki koordinasyon vasıtası ile çalışmayı topluca bırakarak işyerlerinde faaliyetleri ya tamamen durdurarak ya da yapılan işin niteliğine göre büyük ölçüde aksatmak maksadıyla yaptıkları eyleme denmektedir.

Yasa koyucu; niteliği bakımından yarı kamusal mal olan ve ilgili kanunca kamu güvenliğini tamamlayıcı şekilde görevde olan özel güvenlik personellerinin greve iştiraklerini yasayla ortadan kaldırmıştır. Buna mukabil özel güvenlik görevlileri sendika kurabilir ya da var olan iş kolundaki sendikalara üye olabilmektedirler.
Kanun koyucu; özel güvenlik personelinin elinden grev hakkını alırken; işin mahiyeti gereği kamu düzeni ve güvenliği hususlarını gözardı etmemiş ileride telafisi zor durumların çıkmasının önüne geçmek istemiştir.

Lokavt (Görevden Uzaklaştırma) Yasağı

Yürürlükte amir yasa konumunda bulunan 5188 sayılı kanun özel güvenlik personellerinin greve katılımlarını yasakladığı gibi 18’inci maddesinde “Özel güvenlik hizmetleri görevlileri lokavt dolayısıyla işten uzaklaştırılamazlar” diyerek işverene lokavt (görevden uzaklaştırma yasağı) koymuştur.

İngilizce “lock out” Türkçe tercümesi ile “dışarıda tutma, dışarı atma” manasına gelirken İngiliz dilinden doğrudan dilimize giren bir tabir olan lokavt nedir diye açıklamaya çalışacak olur isek; işyerlerinde süregelen faaliyetlerin neredeyse durma noktasına gelecek şekilde işyeri yönetiminin kendi insiyatifi ya da bir kuruluşun yönlendirmesiyle çalışanları topluca işten uzaklaştırılmasına denir.